Làm Product…

Vài dòng tâm sự từ anh Nguyễn Hữu Thông – Director of Ops Engineering của Tiki.vn. Người anh, người bạn cực ngầu của các bạn Engineer tại Tiki.vn.

Làm “PRODUCT” 1 team nói chung (không chỉ team làm sản phẩm) sẽ bao gồm đối ngoại và đối nội.

1. Đối ngoại: là làm sao cho những team khác, những phòng ban khác hiểu được giá trị công việc của team mình, thấy team mình ngon (looks good), từ đó hỗ trợ team mình tốt hơn.

Khi làm việc với những phòng ban khác nhau sẽ không tránh khỏi căng thẳng, vai trò của leader là làm sao để giữ nó là những căng thẳng mang tính xây dựng (healthy tension) và cuối cùng là dung hòa những góc nhìn, phản hồi, ưu tiên  mục tiêu của các bên khác nhau vào 1 giải pháp chung có lợi nhất cho công ty và khách hàng. Đây là chỗ tạo ra giá trị lớn nhất của Product Leader.

Đó cũng là lí do mà 1 kĩ năng quan trọng khi làm Product là cần biết “nhảy nhiều điệu”. Cần có sense về UX, về Tech (để lead team nội bộ) nhưng đồng thời phải có sense về cả Business (để cảm thông và nghĩ được phương án hỗ trợ công việc của user 1 cách tốt nhất).

Khi hiểu được user, hiểu vì sao bộ phận này lại cứ push tính năng khác nhau thì họ có thể tư vấn user 1 cách giải quyết khác gọn hơn để giảm áp lực cho team mình hoặc có thể đưa ra 1 giải pháp tổng quát hữu ích nhất có thể. Từ đó những căng thẳng (friction) sẽ được giải quyết tốt hơn, vì hai bên tin nhau.

Người làm Product còn có lợi thế hơn user của họ ở chỗ sẽ làm với nhiều user khác nhau, nên góc nhìn sẽ đa dạng hơn và khi thiết kế giải pháp sẽ tổng quát hơn. Ví dụ: bộ phận Sales đưa ra yêu cầu tính năng có thể đẩy doanh số nhưng ảnh hưởng trải nghiệm khách hàng. Người làm Product từng làm việc với bộ phận Chăm sóc khách hàng nên nhận ra vấn đề này, tư vấn cho cả hai để ra một giải pháp dung hòa được quyền lợi đôi bên. Khi đó, người làm Product giống như quân sư vậy. Muốn được điều này, cần đảm bảo mình có thể nhìn vấn đề một cách tổng quát (overview).

Một cách khác cũng sẽ giúp giải quyết friction, đó là hướng về giá trị cốt lõi chung (core value) của công ty. Từ đó, vấn đề riêng sẽ trở thành chung của toàn bộ phận.

2. Đối nội:Cách Xây dựng, quản lý và vận hành team để các thành viên đều có 1 môi trường phát huy được hết năng lực cá nhân.

Đảm bảo team có môi trường để thực hiện tốt công việc của mình sẽ có 3 phần: Phân Tích, Sắp Xếp & Đánh Giá

Làm sao để team hiểu cần làm gì? “Phân Tích”

Có 2 cách để giải thích công việc cho team:

1. Giải thích chi tiết (phù hợp với team junior)
2. Giải thích “vì sao” (the why) cần thực hiện việc này và hướng team có động lực tìm phương án giải quyết nó (the how). Cách này về lâu dài sẽ tốt hơn vì:

• Ít tốn thời gian cho Leader/Manager follow những việc quá chi tiết (từ đó họ sẽ có nhiều thời gian tập trung vào những vấn đề strategic hơn như xây dựng team, xác định roadmap chung)
• Đồng thời team cũng sẽ thích thú vì được “trao quyền” tham gia vào quá trình tìm tòi khám phá cách giải quyết vấn đề, đây là 1 trong những điểm thu hút người giỏi. Ngoài ra, phương án giải quyết cuối cùng có thể là tốt hơn những gì leader nghĩ ban đầu.

Leader sẽ là enabler hơn là do-er. Lưu ý là “vì sao” sẽ có nhiều mức độ, strategics sẽ cần được nhắc đi nhắc lại và đảm bảo là các team cũng như các thành viên trong team hiểu được nó (đây là 1 qui trình khá quan trọng trong các công ti MNC và hay bị bỏ qua trong các team Product).

Làm sao để team thoải mái làm ? “Sắp Xếp“

Sau khi hiểu được mục tiêu, môi trường để team làm việc đó là khi họ được tin tưởng để tự chủ trong các công việc của mình (autonomy), đồng thời hiểu rằng mình có trách nhiệm (accountability) rõ ràng trong việc hoàn thành các công việc đó.

Trong quá trình làm, vai trò của manager là “đặt câu hỏi đúng” hơn là micro-manage và khuyến khích mọi thành viên cũng cùng đặt câu hỏi khi có vấn đề gì chưa rõ ràng, không ngại gì cả.

Làm sao để đánh giá công việc team làm ? ”Đánh Giá”

Kết quả của team cũng nên được định nghĩa rõ ràng và có các metric đánh giá được đo lường. Cũng như giải thích cho những người liên quan hiểu kết quả của họ ảnh hưởng tới metric nào. Đồng thời team cần focus vào việc giải quyết vấn đề cho user (outcome) hơn là đã thực hiện những tính năng gì trong mấy ngày (output).

Xây dựng một team tốt:

Người Leader cần nhận ra đây là 1 trong những công việc quan trọng nhất của mình. Việc đánh giá họ bây giờ không chỉ là hoàn thành công việc cá nhân mà còn là cách xây dựng team.

Có thể coi “team” sẽ là product chính mà người làm Leader cần xây dựng cho tốt.

Người giỏi sẽ cảm thấy được trân trọng khi họ có thử thách thú vị (challenged), được ghi nhận khi hoàn tất nó (recognized) và được tôn trọng. Đồng thời cần hiểu rằng người giỏi sẽ rất không thích việc team có những thành viên “dưới chuẩn” và trách nhiệm của leader là cần giải quyết vấn đề này. Họ cần coi team như một đội bóng và luôn tìm cách có những cầu thủ tốt nhất hơn là coi team như một gia đình.

Những keyword quan trọng nhất cần nhớ khi làm Product là:

1. Cân bằng (balance)

Cân bằng giữa việc có góc nhìn overview, nghĩ giải pháp lâu dài tổng thể (do the right things) và việc đảm bảo triển khai các vấn đề hàng ngày (do things right).

Cân bằng quyền lợi của các user/phòng ban khác nhau.

Cân bằng request của user và khả năng đáp ứng của team.

2. Tò mò (curiosity) và luôn đặt câu hỏi vì sao (the why)?

Người làm Product cần luôn tò mò về những khó khăn người dùng đang gặp phải và những giải pháp có thể đưa ra để giúp họ giải quyết vấn đề tốt hơn, đi đến tận cùng của những vấn đề đó.

Đây là 1 trong những cái giúp người làm Product đảm bảo sản phẩm strategic, giải quyết đúng vấn đề ảnh hưởng nhiều nhất và đem lại giá trị lớn nhất cho người dùng.

Các phương châm làm sản phẩm chính:

• Nghĩ lớn nhưng bắt đầu thực tế. Nghĩ về mục tiêu lâu dài đồng thời không ngại trao đổi với user để đảm bảo mục tiêu triển khai ban đầu nằm trong deadline đã thống nhất.
• Dùng data. Lưu ý nên là data-informed, tức dùng data hỗ trợ quyết định của mình hơn là data-driven — coi insights từ data là quyết định cuối cù
• Triển khai để cải tiến (ship to learn). Tránh làm sản phẩm quá lâu trong khi nhận được phản hồi từ user quá ít.
• Gắn liền với các mục tiêu chung của user, phòng ban, công ty.

Đặc điểm của những team làm Product tốt:

• Luôn nghĩ rằng mình chưa biết hết những câu trả lời, có thể có gì đó còn làm được tốt hơn và luôn luôn học hỏi. Constructively dissatified.
• Trao đổi tốt (trong team và với những team khác).
• Thông cảm với thành viên trong team và user.
• Đa dạng (bao gồm thành viên với nhiều background cùng các kĩ năng khác nhau). Việc này sẽ giúp team có nhiều idea, nhiều góc nhìn và giải pháp tổng quát hơn.
• Có sense về business.
• Tự chủ nhưng có trách nhiệm rõ ràng.

Đặc điểm của những Product Manager tốt:

• Trao đổi và thích nghi tốt với nhiều loại người khác nhau.
• Luôn tò mò và tìm kiếm thử thách.
• Có thể xông pha vào những công việc thực tế nhất (dirty work).
• Có selling skills (để giúp team và mọi người hiểu giá trị những sản phẩm team làm ra, đồng thời rất quan trọng khi chốt scope và timeline).
• Có thể đóng nhiều vai trò khác nhau (wears a lot of hats).
• Bình tĩnh khi có áp lực cao.

Điểm quan trọng nữa là cần có self-aware, tự nhận ra mình thiếu (hoặc chưa mạnh) điểm nào trong những tính cách trên để trau dồi và cải thiện nó. Như vậy từ từ bản thân mình sẽ là một Product Manager tốt, sau này mình lead team làm Product cũng có khả năng thành một team tốt và quan trọng nhất, là người dùng sẽ được xài một phần mềm giải pháp tốt để giải quyết các vấn đề của họ. Đó là việc vui nhất.

Trên đây là những giá trị làm Product mà Tiki đang theo đuổi. Nếu bạn quan tâm và muốn cùng trải nghiệm ở các vai trò khác nhau, hãy tìm hiểu ở https://tuyendung.tiki.vn nhé. Chúng tôi còn mang đến nhiều đề tài lý thú hơn nữa tại Vietnam Mobile Day 2018, hãy đến và cùng chia sẻ.

TopDev