Thị trường thanh toán điện tử được giới chuyên gia đánh giá là có sự tăng trưởng khá tốt trong năm nay. Trong báo cáo thị trường thanh toán điện tử Landscape 2020 đã đưa ra rất nhiều thông số đáng tin cậy về sự tăng trưởng này. Vì sao thị trường thanh toán điện tử lại có xu hướng tăng trưởng dù dịch bệnh vẫn chưa hoàn toàn rút khỏi Việt Nam?
Tổng quan về báo cáo thị trường thanh toán điện tử 2020
Trong hơn 6 tháng đầu năm 2020, mặc dù Việt Nam cũng là một trong những nước bị ảnh hưởng bởi đại dịch thế kỷ – Covid19 thế nhưng dường như những ngành nghề liên quan đến công nghệ lại không chịu quá nhiều ảnh hưởng tiêu cực nhiều như những ngành khác. Điển hình như thị trường thanh toán điện tử vẫn luôn “tấp nập” bất chấp dịch bệnh.
Theo báo cáo thị trường thanh toán điện tử Landscape 2020, trong riêng năm 2020, các giao dịch qua Internet, điện thoại di động tăng trưởng đến 238% (số liệu được trích từ báo cáo của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số – Bộ Công Thương).
Trong bài báo cáo còn cho thấy mức độ phát triển mạnh mẽ của những ứng dụng thanh toán điện tử mới và lâu đời với hơn 78 tổ chức, công ty cung ứng dịch vụ thanh toán qua Internet và 45 tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán qua điện thoại di động (mobile payment).
Tổng quan về Thị trường thanh toán điện tử
Thanh toán điện tử đang là xu hướng phát triển mua sắm hiện nay trên toàn thế giới và cả Việt Nam, phương thức thanh toán này được coi như là phương thức sẽ thay thế hình thức thanh toán truyền thống bằng tiền mặt như trước kia.
Trong báo cáo chi tiết của Bộ Công Thương trong những năm trở lại đây, những người tiêu dùng có thói quen mua sắm trong các siêu thị, trung tâm thương mại có xu hướng chuyển đổi từ việc thanh toán truyền thống thành thanh toán điện tử. Ngành thương mại điện tử phát triển, đồng nghĩa với việc kéo theo sự phát triển của thanh toán điện tử vì hàng hóa, sản phẩm được mua trên các sàn điện tử 90% được thanh toán online thông qua thẻ ngân hàng.
Trong 90 triệu người Việt Nam, số người sử dụng internet chiếm 49%, số người sử dụng internet thông qua thiết bị điện thoại chiếm 34%, chính vì thế Việt Nam được xem như là 1 thị trường béo bở để phát triển thương mại điện tử cũng như thanh toán điện tử.
Lợi ích của việc thanh toán điện tử là hoàn toàn không thể chối bỏ, chính vì thế nó mới có thể phát triển mạnh mẽ và tăng trưởng vượt bậc đến như vậy. Cụ thể doanh thu từ thị trường thanh toán điện tử 2020 đã tăng trưởng 14.2% so với cùng kỳ năm ngoái, doanh thu đạt được là 8,904 triệu USD. Lượng người dùng cũng đã tăng trưởng lên đến 36,2 triệu, tăng 12.1% so với năm ngoái.
Bắt đầu từ thời điểm các ngân hàng triển khai kế hoạch phát hành thẻ ngân hàng, thì cho đến nay, người dùng thẻ ngân hàng thanh toán cũng đã đạt đến con số tăng trưởng khá kinh ngạc. Có thể nói, xu hướng thanh toán điện tử đã làm thay đổi thói quen tiêu dùng của người Việt Nam. Hiện nay, có các loại hình thanh toán điện tử sau:
Thanh toán bằng Thẻ ngân hàng
Đây là hình thức thanh toán điện tử đầu tiên và đặc trưng nhất trong thị trường thanh toán điện tử. Tỷ lệ thanh toán bằng hình thức này lên đến 90% trong tổng tỷ lệ thanh toán điện tử. Với phương thức thanh toán bằng thẻ này, người dùng có thể dễ dàng thanh toán bằng cách cà thẻ tại chỗ hoặc thanh toán online thông qua thẻ khi mua hàng trên các sàn TMĐT.
Thanh toán bằng Cổng thanh toán
Hình thức thanh toán này phần lớn thường xuất hiện ở các trang TMĐT, hình thức hoạt động của thanh toán này rất đơn giản, nó giúp chuyển tiền từ tài khoản người mua thành 1 đơn vị tiền ảo trên Internet nhưng không thay đổi thuộc tính và giá trị tiền. Vì thế người mua hàng vẫn có thể sử dụng tiền đó để mua sắm bình thường.
Để có thể sử dụng hình thức thanh toán này, người tiêu dùng cần phải tạo 1 account, trong đó được điền đầy đủ thông tin đã được xác thực. Điểm mạnh của hình thức thanh toán điện tử này là tính chất bảo mật cao, một số cổng thanh toán nổi tiếng hiện nay như: payoo, vnpay, vtcpay, kaokim.vn… đều có tính bảo mật cao và có lượng người dùng lớn.
Thanh toán bằng Ví điện tử
Đây là hình thức thanh toán khá tiện dụng và rất phổ biến trong giới trẻ ngày ngay. Ví điện tử không chỉ được sử dụng trong các trung tâm thương mại lớn, sàn giao dịch điện tử mà còn sử dụng được đối với bất gì nhà hàng, quán ăn/ nước uống, shop đồ bất kỳ nào có ký hợp đồng liên kết với ví điện tử. Điều kiện kiên quyết khi muốn sử dụng ví điện tử là bạn phải có thẻ ngân hàng có liên kết với ví điện tử.
Với hình thức thanh toán bằng ví điện tử như thế này, người tiêu dùng có thể dễ dàng thanh toán bằng cách quét mã QR của shop và nhập đúng số tiền cần thanh toán là có thể hoàn tất việc mua hàng/ sản phẩm. Những ví điện tử nổi tiếng hiện nay gồm: Momo, Smartpay, Payoo, Airpay….
Thanh toán bằng Smartphone
Đây là hình thức thanh toán bằng phương thức chuyển khoản từ tài khoản ngân hàng này qua tài khoản ngân hàng khác bằng điện thoại di động. Nói đơn giản nghĩa là bạn dùng Mobile Banking/ App của ngân hàng để chuyển khoản hoặc quẹt mã khi thanh toán.
Không phổ biến như ví điện tử, các nhà hàng thường ít liên kết thẳng với ngân hàng mà thường thông qua các loại Ví điện tử hơn. Chính vì thế, người dùng chủ yếu dùng Smartphone để thanh toán chuyển khoản là đa số.
Thị trường thanh toán điện tử lên ngôi
Với số liệu tăng trưởng từng năm theo báo cáo thị trường thanh toán điện tử landscape 2020, thì trong tương lai không xa chắc hẳn loại hình thanh toán không tiền mặt sẽ lên ngôi. Trong 1 bài phỏng vấn, ông Vương Đình Huệ, phó thủ tướng Việt Nam cũng đã nêu lên ý kiến ủng hộ hình thức thanh toán không tiền mặt.
Ông chia sẻ “Lợi ích của thanh toán không tiền mặt đã quá rõ, giảm chi phí và đem lại nhiều tiện ích cho người dân, doanh nghiệp. Đến giờ mà người dân phải đi xa, xếp hàng chờ nộp học phí cho con thì rõ ràng là quá bất tiện”. Theo ông, việc thanh toán điện tử có thể làm nguồn tiền tiêu thụ trở nên minh bạch, chống được việc tham nhũng hay rửa tiền hoặc các vụ án về kinh tế.
Vào năm 2010, ngài Garadahew Warku đã từng đề cập và đưa ra một số đặc điểm về lợi ích của việc thanh toán điện tử như:
Tình độc lập
Tính bảo mật cao
Dễ sử dụng
Thuận tiện
Dễ dàng truy xuất và kiểm soát
Chi phí giao dịch rẻ
Ngoài ra, hình thức thức thanh toán điện tử này cũng mang đến nhiều lợi ích cho những người chủ, bán hàng Online vì giúp họ tiết kiệm chi phí thuê mặt bằng, nhân viên cửa hàng, người mua hàng và người bán hàng thậm chí còn không cần phải gặp mặt nhau nhưng vẫn có thể xuất hiện giao dịch hàng hóa.
Có thể nói, thanh toán điện tử là hình thức thanh toán khá tiện lợi và thuận tiện, người tiêu dùng/ mua sắm chỉ cần cung cấp chính xác thông tin tài khoản thanh toán ngân hàng, đia chỉ giao hàng và sản phẩm cần mua là đã có thể mua hàng một cách nhanh gọn lẹ, không làm mất quá nhiều thời gian của người mua hàng như cách truyền thống. Khó mà có thể phủ nhận 1 phần công lao làm kích thích tiêu dùng của người mua sắm nhờ thanh toán điện tử.
Với sự ủng hộ từ Chính phủ, hình thức thanh toán điện tử tại Việt Nam hiện nay đang có những chuyển đổi theo chiều hướng tích cực hơn. Trong khoảng thời gian từ 2018 đến thời điểm hiện tại, Momo là một trong những ví điện tử đứng đầu về số lượng người dùng, hợp tác với hơn 100.000 đối tác đa ngành nghề và đã có hơn 100.000 địa điểm có thể thanh toán bằng Momo.
Dường như thời kỳ hoàng kim của thanh toán điện tử đã lên ngôi cũng kéo theo thị trường thẻ tín dụng Việt Nam phát triển. Tuy số liệu trong báo cáo thị trường thanh toán điện tử Landscape 2020 tăng trưởng là thế nhưng hiện nay tiền mặt vẫn là loại hình được người Việt Nam ưa chuộng nhất.
Chiếm đến 80% tỷ lệ giao dịch, điều này đồng nghĩa đến việc dù đã có sự tăng trưởng vượt bậc nhưng thị trường thanh toán điện tử cũng chỉ chiếm có 20% tỷ lệ giao dịch trên toàn Việt Nam.
Ngân hàng Nhà nước vừa đưa ra thông tin trong năm 2020 đó là hiện nay số người sử dụng thẻ ngân hàng chỉ chiếm có 30% dân số Việt Nam, 70% dân số còn lại sử dụng tiền mặt làm công cụ lưu thông mua hàng chính. Đa số 70% lượng người không sử dụng thẻ ngân hàng tập trung ở các vùng xa thành thị như thôn quê, vùng sâu hẻo lánh chưa được cập nhật kiến thức về sử dụng các sản phẩm hiện đại.
Cốt lõi của việc thanh toán bằng hình thức điện tử là bắt buộc phải có tài khoản ngân hàng, đây cũng chính là một trong những khó khăn lớn nhất trong việc phát triển phương thức thanh toán điện tử.
Ngoài ra, còn một vấn đề nữa cũng làm ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình phát triển thanh toán điện tử, đó là trong 30% người sử dụng thẻ còn lại chưa hẳn đã thanh toán điện tử. Họ có xu hướng sử dụng thẻ ngân hàng chỉ để đặt hàng online sau đó lại chọn phương thức thanh toán bằng tiền mặt.
Như vậy, để giải quyết được bài toán tăng trưởng thị trường thanh toán điện tử, các ngân hàng, công ty, doanh nghiệp kinh doanh ví điện tử nên cập nhật thêm nhiều ứng dụng tiện lợi hơn và đơn giản hóa cách sử dụng để có thể kích thích người tiêu dùng chuyển sang sử dụng.
Tổng kết thị trường thanh toán điện tử 2020
Với sự ủng hộ từ phía nhà nước cùng với sự tăng trưởng vượt bậc như hiện nay, thì có lẽ trong tương lai hình thức thanh toán điện tử sẽ lên ngôi làm thay đổi thói quen người tiêu dùng. Theo báo cáo của Vietnam IT Landscape 2020 cho thấy thị trường thanh toán điện tử 2020 có sự phát triển gia tăng đáng kể dù dịch bệnh vẫn còn, vì người tiêu dùng vẫn luôn có nhu cầu mua sắm.
Trong thời điểm như thế này, cơ hội phát triển thị trường thanh toán điện tử sẽ mạnh mẽ hơn bao giờ hết vì xu hướng mua sắm sẽ chuyển sang mua online và thanh toán điện tử trong mùa dịch này. Chính vì thế, các số liệu trong báo cáoVietnam IT Landscape 2020 đã thể hiện sự tăng trưởng từ năm này sang năm khác là hoàn toàn hợp lý.
Các bạn có thể truy cập vào báo cáoVietnam IT Landscape 2020 hoặc nhấn nút xem báo cáo dưới đây để có thể tìm hiểu thêm các thông số báo cáo không chỉ của riêng thị trường thanh toán điện tử 2020 mà còn nhiều ngành liên quan đến công nghệ khác nữa!