Từng gắn bó cùng Google hơn 5 năm với vị trí Software Engineer và thử sức tại các startup khác nhau về lĩnh vực Công nghệ, Nhân Nguyễn dừng chân tại Việt Nam và lập nghiệp với Kalapa với tư tưởng rất mới mẻ: cả công ty đều suy nghĩ sẽ hiệu quả hơn một người lãnh đạo – mô hình bottom up. Cùng trò chuyện với anh để hiểu hơn vì sao ở thế kỷ 21, nếu thiếu kiến thức về Toán, Tiếng Anh và Công nghệ thông tin thì bạn sẽ gần như là “mù chữ”.
Đôi nét về khách mời Nhân Nguyễn
Em được biết xuất thân của anh là một kỹ sư công nghệ, nhưng anh lại đầu tư khá nhiều vào các start-up, vậy lý do nào khiến anh làm như vậy?
Thật ra bất kỳ ai cũng có thể tìm hiểu và đầu tư chứ không gì những người làm kinh doanh. Background của mình là kỹ sư thì mình cũng có thể tích trữ và lên chiến lược đầu tư vào những gì có lợi nhuận, đơn giản là vậy.
Còn bây giờ mình sẽ giải thích lý do tại sao đầu tư start-up. Mình có đọc quyển sách đó là “Mass Flourishing” của Dr Phelps ở Đại học Columbia, ông có đến Google chia sẻ lý do những nước như Do Thái vì sao họ lại phát triển về công nghệ và kinh tế, bởi vì họ đầu tư vào start-up. Một quỹ của start-up của Silicon Valley là quỹ Sequoia từ Apple và Google thì nó tạo ra tổng giá trị trên thị trường là khoảng 20% của market cap của NASDAQ, nghĩa là tổng vốn hóa của NASDAQ là cỡ 20%, từ một quỹ của VC tức là họ tạo ra những công ty khủng. Đấy là lý do vì sao mình tập trung vào đầu tư start-up.
Liên quan đến start-up em có nghe nói, thành công thì mỗi người có công thức của riêng mình, nhưng thất bại thì lại có chung một công thức. Theo anh những case nào anh đã gặp phải trong quá trình đầu tư và bài học rút ra là gì?
Theo mình thì mỗi người cũng sẽ gặp thất bại “on their own ways” vậy, chứ cũng không có công thức chung đâu về thất bại đâu. Mình chọn founder khá kĩ vì founder là người đồng hành, thường mình không có vấn đề gì về tư cách đạo đức và khả năng, tư cách đạo đức của bạn ý là số một thì mình vẫn muốn chơi với bạn đó sau khi bạn fail, đa số những người mình đầu tư, công ty không thành công, cũng kha khá founder rồi đó, thì mình vẫn muốn chơi với founder đó, chứ không phải họ thất bại thì mình nghỉ chơi, dù sao họ cũng cố gắng hết sức.
Vấn đề ở con người đại đa số người Việt mình nghĩ là, người đấy thất bại nghĩa là người đấy không tốt, là hoàn toàn sai. Thì mình vẫn muốn chơi với người như vậy, những người chưa thành công, cái chưa thành công chưa phải là vấn đề quan trọng, bởi vì họ chưa thành công ở kèo này công ty này thì họ vẫn có thể thành lập công ty khác, khả năng của họ cao hơn hẳn. Đấy là cái thứ nhất.
Cái thứ hai, thường business model không hiệu quả. Ví dụ bỏ ra 2$ nhưng chỉ thu lại được 1$ thôi, thì mô hình này giống với WeWork, doanh thu khoảng 1 tỷ đô, nhưng chi phí cỡ 1,8 tỷ đô thôi, thường những cái model như thế khó mà khả năng thành công được, với WeWork bạn founder mà thành công thì bạn thành tỷ phú luôn rồi, chỉ có nhà đầu tư là chưa thôi.
Với vai trò là kỹ sư công nghệ chắc anh cũng từng làm việc với nhiều developer tại Việt Nam, vậy anh có nhận xét thế nào về developer Việt Nam và điều gì cần cải thiện thêm?
Developer Việt Nam rất là thực tế. Ngày xưa mình cứ nghĩ mô hình của Silicon Valley là đúng. Ví dụ như ở Google thì không có tester, người nào viết code thì người đó phải test, đó là nhiệm vụ của họ. Không phải một ông làm ra code dở rồi để ông khác dọn vệ sinh, thì đấy là không ổn, đó là tư duy của Google. Bên Microsoft thì không làm như vậy, Microsoft ở Seattle họ developer họ có tester riêng. Việt Nam mình thấy đi theo mô hình giống Microsoft hơn, bạn làm developer và bạn làm tester riêng. Ngày xưa khi mình làm ở Google thì mình thấy cái này không đúng, với cách tư duy riêng của mình thì mình thấy hiệu quả hơn hẳn vì ông thì đá bóng, ông thì thổi còi, ông đá bóng là ông developer, nhiệm vụ của ổng là tạo ra sản phẩm, mà sản phẩm của ông ý thì bug, ông ý mà tự chấm thì không công bằng chút nào, vì thế mà cần tester. Ở Kalapa, người đá bóng thì không được thổi còi, thế nên bây giờ mình bắt đầu tuyển tester rồi.
Hiện tại anh là một CEO của công ty công nghệ thì triết lý quản trị của anh như thế nào để giúp công ty tồn tại và phát triển ngày một mạnh hơn?
Mình cũng chẳng có triết lý gì đâu, cứ làm rồi sẽ thấy thôi. Mong muốn của mình là để các bạn trẻ được cọ xát với các bài toán, là cơ hội để các bạn lớn lên. Và mình hoàn toàn tin rằng lãnh đạo thường là những người không biết gì, thế nên toàn bộ công ty phải nghĩ, chứ mỗi lãnh đạo nghĩ thì không ổn. Mình nghĩ mình có tư tưởng này, có thể nguồn gốc xuất phát từ Google. Thực ra cả Google và Walmart họ đều có strong believe đó là bottom up, tức là nhân viên đều phải suy nghĩ cho cả công ty và có tính ownership, nghĩa là nếu mình là chủ của công ty thì mình sẽ action như thế nào, làm như thế nào. Chứ còn quản lý và quản trị nghĩa là từ top down, từ trên sẽ quản toàn bộ nhân viên ở dưới, như vậy thì không ổn lắm vì mình phải đi “soi” từng ông, rất là khó. Còn mô hình kia thì tất cả mọi người đều là chủ của công ty thì mình sẽ ứng xử như thế nào. Đấy là cách mình mong muốn công ty Kalapa hướng đến. Ví dụ như mình không thể hằng ngày đến xem nhân viên của mình có tắt điện hay chưa và đó cũng không phải là việc của mình, nhưng nếu mọi nghĩ mình là chủ của công ty này thì tất nhiên mình phải tắt điện thôi, những công ty còn rủ nhau tắt điện thì chưa phải là chủ đâu. Mình đôi lúc vẫn bị mắng là người cuối cùng làm việc ở công ty mà quên không tắt điện.
Trải nghiệm việc làm tại những doanh nghiệp lớn
Anh thường hay giới thiệu developer Việt Nam sang làm việc tại Google, như vậy thuật toán đang ngày một quan trọng và là cơ hội để làm việc tại các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới?
Ngày xưa năm 1945, Việt Nam có 90% không biết đọc, và trong thế kỷ 21, nếu như không biết lập trình, không biết tiếng Anh và không biết toán, 3 công cụ xuất hiện ở tất cả industry, tất cả các ngành. Banking cũng cần tiếng Anh, banking cũng cần toán, banking cũng cần công nghệ thông tin; bất động sản cũng cần tiếng Anh, bất động sản cũng cần toán, bất động sản cũng cần công nghệ thông tin. Nếu em không biết toán, không biết tiếng Anh, không biết công nghệ thông tin nghĩa là em mù chữ trong thế kỳ 21.
Tại sao anh quyết định rời Google chuyển sang làm việc tại Walmart mặc dù tại Google anh đạt được thành công nhất định, có phải anh thích điều gì đó trong ngành bán lẻ
Sau khi mình làm việc tại Google 5 năm rưỡi, đúng ra là mình thực tập tại Google và ra làm start-up được 1 năm thì Facebook mua lại, nhưng mà mình thấy ngưỡng mộ Google. Trong team của mình có 2 bạn, 1 bạn là HCV Toán quốc tế, 1 bạn là giải nhất Topcoder cho khối đại học và 1 bạn là giải nhất cho khối open, nghĩa là tất cả mọi người đều có thể thi được. Mình rất ngưỡng mộ những bạn đó, lúc mình làm ở Google mình chơi với những bạn như thế, cả team đấy gần chục người thì mình rất ngưỡng mộ. Và mình tự bảo vào Google là để mình học, sau 5 năm thì mình không học thêm được điều gì nữa, lúc đấy mình có một người bạn dạy cho mình default option, nghĩa là khi mình không làm thay đổi gì cả nhưng mình vẫn tiếp tục con đường đấy, lúc đó rất khó để mình quyết định có nên nghỉ việc hay không, bởi vì bình thường mình vẫn đi làm hằng ngày. Còn nếu theo một góc nhìn khác, giả sử mình đi xin việc lại, và mình biết Google như thế này và biết khả năng học của mình ở Google như thế này thì mình có xin vào đây không, và rất dễ mình sẽ trả lời là mình không xin vào Google nữa vì mình không học được gì thêm, cá nhân mình thấy khả năng học thêm là ít rồi nên mình rất dễ ra quyết định mình xin nghỉ.
Nhắc đến Google thì chắc có nhiều bạn đặt mục tiêu trong tương lai mong muốn làm việc tại Google. Với kinh nghiệm đã từng làm việc tại Google thì anh có thể chia sẻ lời khuyên hay một vài tips đến cho các bạn được không?
Mình rất mong muốn tạo cơ hội cho các bạn trẻ, nên mình có tạo một group Intern Candidate meet Referral, mình tạo group này trên facebook bởi vì ở Trung Quốc và Ấn Độ, họ có nhiều group để giới thiệu nhau vào công ty lớn, người đi trước support cho người đi sau thế nên cộng đồng của họ rất là mạnh, họ sẽ giúp đỡ lẫn nhau, Trung Quốc họ cũng giới thiệu lẫn nhau để vào Google hay Facebook. Ngày xưa khi mình học ở Canada, khi vào Google mình đã nhận offer của IBM rồi, thế nhưng bạn dạy đội tuyển trường UBC giới thiệu mình vào Google nên mình cancel việc thực tập tại IBM. Các bài toán ở IBM cho ngành tài chính cũng rất thú vị nhưng mình thấy Google xịn hơn nên mình nghỉ, mình sang làm cho Google. Theo chính sách của Google, những bạn giới thiệu người đã từng thực tập tại Google rồi thì không được tiền, bình thường khi một người giới thiệu một người vào làm fulltime thì sẽ được 4000$, nên mình bảo là mình không nhận việc tại Google nếu bạn nào không được 4000$, thế là 4000$ đấy chia cho 3 bạn. Ngày xưa mình chỉ giới thiệu vào làm thực tập thôi và mình không giới thiệu ai vào làm fulltime vì mình không cần 4000$ đó, giới thiệu thực tập thì không được tiền nhưng mất công phải trình bày lý do tại sao quen người này, người này có tố chất gì có tốt hay không để vào làm. Nhiều hôm mình điền form giới thiệu đến 2 – 3 giờ sáng. Và năm mình ở Google mình giới thiệu được 75 bạn, 15 bạn được vào Google, tỷ lệ 25%, tỷ lệ này là siêu cao so với mặt bằng chung, thời điểm 2008, 5000 hồ sơ nộp online hằng ngày, tỷ lệ được là 3/10000, 0.03, còn mình là 20%, gấp khoảng 600 lần.
Anh có thể chia sẻ thêm về 2 void complex project và contact switching scotley được không?
Mình được bạn giới thiệu vào Google, bạn đó là founder của Google Codejam, 1 kênh mà Google tuyển những người giỏi, giao cho nhiệm vụ là quản 30 bạn volunteer, các bạn tự tổ chức ra 1 cuộc thị thôi để xin kinh phí, tổ chức cuộc thi như sân chơi cho các bạn. Thì Google Codejam là về organ competition mà, và mình được quản 4 cuộc thi online thì mình sẽ chia việc cho từng bạn 1 và mình tạo ra cái Google worksheet để quản 20 bạn như thế, và các bạn làm việc fulltime, tuy mình là thực tập nhưng mình làm việc với cả Thomas Checka với Peter, nhũng người mà mình chỉ nhìn qua TV mà mình rất ngưỡng mộ hồi mình đi học nên mình rất hào hứng về cái việc tham gia cái đội ấy. Năm cuối cùng trước khi mình nghỉ Google thì các bạn lại mời mình tham gia để làm cùng với cả Google Codejam về phần tổ chức. Mình cũng có tham gia như khi làm việc fulltime rồi thì có rất nhiều pressure về KPI OKR nên là để làm được 2 project là 10 perfect time và Google Codejam và cái main project của mình thì rất là khó khi làm 2 cái cùng lúc.
Thế nên cái bài học của mình là 1 nghề cho chín còn hơn 90 nghề và có 1 vài bạn sinh viên gần đây hỏi mình là: “Nếu mà em ra trường, thì em có nên xin vào 1 công ty lớn như FPT rồi ở nhà em lại làm startup riêng của em” thì mình bảo là không nên làm như thế, mình đã suffer chuyện ấy rồi, cái việc chính của mình mà mình không tập trung 100% vào thì mình sẽ không đi đến đâu cả bởi vì người ta tập trung 120% mà người ta còn không đi đến đâu mà mình lại làm 2 việc cùng lúc thì khả năng fail của em là 100%, chứ không phải 99,999 mà là 100% luôn. Thế nên là các bạn trẻ thì nên đi ra làm công ty lớn để học cái process, cái nguyên tắc và sau đó có ý tưởng, có đam mê thì hãy đi ra làm khởi nghiệp. Nếu các bạn chân trong chân ngoài, vẫn đi làm nhà nước, vẫn đi làm FPT rồi em vẫn làm 1 cái startup của riêng em thì mình không khuyến khích việc đấy.
Theo em được biết anh là người đã giúp Google giải quyết các bài toán phân loại quảng cáo thì anh có thể nói rõ hơn các vấn đề của Google lúc đó và giải pháp của anh là gì không?
Team của mình thì làm chất lượng quảng cáo, nguyên tắc và nguyên lý của nó cũng rất đơn giản thôi, quảng cáo dở hơi, người dùng không thích không click vào thì không cho lên luôn, còn những quảng cáo người dùng người ta đến họ thích và click vào, có thể người ta mua hàng hay gì đấy thì nghĩa là nó chất lượng tốt nên nguyên lý nó chỉ là như vậy thôi. Cách làm thì mình sẽ dùng Machine Learning để tính và click xem vào đấy để xem cái quảng cáo này có tốt hay không.
Ở Google thường thì có hàng ngàn dự án, nhưng số dự án thành công chỉ có từ 2-3. Anh có thể chia sẻ một số dự án rất là tiềm năng để có thể triển khai nhưng đã thất bại hay không?
Dự án to nhất mà mình là leader ở Google thì nó ảnh hưởng khoản chừng 5% doanh thu, thời đấy nguồn doanh thu là 29 tỷ thì 5% là 1,5 tỷ, dự án ấy tên là Near Exact Match, thí dụ em đánh sai chính tả cái tên Hilary hay là Obama chẳng hạn thì Google nó sẽ correct, tức là nó sẽ đưa ra kết quả tìm kiếm của đúng tên bà Hillary hay Obama thôi, chữ Hillary có 1 chữ ‘l’ hay 2 chữ ‘l’. Bên search họ đã làm như thế rồi và bên quảng cáo thì chưa làm, bên quảng cáo khi em search từ gì thì em phải edit đúng từ đấy mới ra, nó gọi là misspelling. Trước lúc mà mình làm dự án này thì mình làm cái analysis và kiểu nó là báo cáo, nếu mình làm cái này thì mình sẽ kiếm thêm bao nhiêu tiền cho Google, và nó dưới hình thức gọi là 1% traffic của Google sẽ được chạy cái hệ thống mới và bọn mình không thu tiền và đưa quảng cáo của nhà quảng cáo lên nhưng không thu tiền advertiser, và 1% traffic mình tính rất là ok, khi mình đưa cái này lên thì cái impact nó là bao nhiêu %, tức là trước khi làm dự án thì mình phải tính là cái dự án này nó ra bao nhiêu tiền, thì ý tưởng thì bên search đã làm rồi bọn mình chỉ là copy thôi và trước khi làm doanh thu bọn mình tính cho Google là 1 tỷ USD, thế nên dự án đó được viết vào cái OKR của công ty năm ấy.
Việc triển khai A/B testing, chạy song song 50-50 cho hệ thống mới và cũ để đo lường hiệu quả về doanh thu cho một hệ thống khổng lồ như Google có gặp khó khăn gì không anh?
Nó rất là đơn giản thôi, tức là em có 10 cái em muốn thử, thí dụ như 1 cái em thay đổi giao diện chẳng hạn, 1 cái em thay đổi thuật toán, 1 cái em thay đổi là cái database nó sẽ ảnh hưởng độ nhanh chậm của hệ thống, 3 cái đấy là 3 cái layer khác nhau, 1 cái là UI, 1 cái là thuật toán, 1 cái là server – tức là nhanh chậm, độ ổn định của server. Thì 3 cái đấy là 3 cái layer khác nhau, rất là rõ, và người ta sẽ thử nghiệm với 1 người dùng bất kỳ thì có thể người ta dùng UI cũ hay UI mới, thì họ cứ tung cái đồng xu lên: mặt người là ông cũ, không phải mặt người là ông mới, với lại hệ thuật toán thì lại tung 1 đồng xu nữa, và các ông khách hàng, mỗi ông sẻ có cái trải nghiệm khác nhau với hệ thống UI cũ và UI mới, thuật toán cũ và thuật toán mới và server cũ và server mới, thì họ có hàng tỉ những experiment như thế và cứ mỗi 1 experiment, mỗi cái thay đổi ấy chia ra là cũ và mới, 50-50, tung đồng xu mà và nếu mà cái assumption rằng tôi không biết những cái khác, tôi chỉ biết là trong cái phần ảnh hưởng đến doanh thu của tôi thì nó như thế nào, nếu nó tốt tôi sẽ release, nếu không tốt thì tôi dẹp.
Khởi nghiệp tại Việt Nam và những bài toán
Vì sao anh quyết định rời Silicon Valley để về Việt Nam khởi nghiệp Kalapa và có phải anh đã nhận ra được cái vấn đề gì đó ở thị trường Việt Nam và giải pháp nào của Kalapa là anh tự tin nhất để giải quyết được những cái vấn đề này?
Thì có 2 nhóm các anh ở VN qua và 1 anh thì ở Sing qua, thì Silicon Valley nó mang 1 thông điệp là cơ hội không ở Mỹ mà nằm ở Đông Nam Á, anh Peng ở Singapore làm ở quỹ Beverly Hills Venture thì anh đó bảo Đông Nam Á sẽ cần khoảng 1000 tỷ đô cho vay bởi vì khu vực đang phát triển nên họ cần vốn và cơ hội rất là nhiều và những người mà đã thành công ở Trung Quốc thì thường là những người đi học ở nước ngoài về và 1 anh nữa là anh Lê Hồng Minh team VNG, thì sang và bảo có rất nhiều cơ hội ở Việt Nam, và ở Đông Nam Á, thì ở Mỹ rất khó khăn, mình về Việt Nam nhìn đâu cũng có cơ hội, và quyết định để mình về Kalapa thì ở Mỹ khi mình vay mua nhà, thì lãi suất chỉ từ 3-4% và vay mua nhà ở VN là 10% 1 năm, thì không hiểu làm sao mà các bạn có thể mua nhà được, vì 1 tỷ 1 năm trả 100 triệu, thì chia ra 1 tháng phải mất 8tr rồi, thì mình nghĩ là quá đắt và tại sao lại đắt như thế, thì khi mình thấy cơ hội lại cao thì mình lại để công nghệ giải quyết bài toán đấy.
Quá trình eKYC được diễn ra như thế nào? Giữa KYC truyền thống thông qua gặp trực tiếp và eKYC có những khó khăn hay thuận lợi nào? Đặc biệt ở bài toán Anti Fraud?
Trong luật của Ngân hàng theo mình hiểu, thì chưa được phép làm được phép làm eKYC và bắt buộc khi mà khách hàng vay 1 khoản vay thì phải ra gặp gỡ nhau để tránh việc là fraud là gian lận tài chính hay tín dụng, chắc do sợ là cho vay online thì sẽ rất nhiều gian lận, có thể là ăn trộm hoặc mua thẻ căn cước công dân của 1 ông này xong rồi lắp mặt của mình vào, xong rồi vay. Thì cái này là chiêu rất cơ bản của đội làm gian lận tín dụng, bởi vì là gian lận nhiều quá thôi, vay 1 triệu mà đến khoảng 50% không trả nợ thì lãi suất phải đẩy lên thôi, không có cách nào khác cả, và eKYC thì nó có tiềm năng gì? thì chi của 1 bạn đi gặp bạn vay thì đã mất khoảng tầm ít nhất là 100 nghìn, và có 1 đội chỉ chuyên đi thu hồ sơ, chụp ảnh cho vay các kiểu là mất khoảng 150K, 120K, đó là cách truyền thống KYC.
Còn eKYC thì họ làm hoàn toàn online, ảnh chứng minh đây, có matching với mặt hay không và những cách công nghệ mới là họ dùng video, tức là họ phải làm theo cái instruction và làm theo cái ‘quay trái – phải, trên – xuống’ thì cái video là không fake được nhé, và cái thứ 2 là matching chứng minh thư, thì công nghệ làm được hết rồi, đấy là eKYC thì họ sẽ giúp được 2 thứ là nhanh và giảm chi phí, giảm thời gian vay và có thể phục vụ được trên toàn cả nước, còn nếu mà bây giờ mà ngân hàng mà không có 1 cái chi nhánh nào ở huyện đấy là chịu, thì nó giải bài toán về financial inclusion, tức là ai cũng có thể có nhu cầu vay, tức là họ vay mua 1 con lợn chẳng hạn, mà họ không có tiền vay thì chịu, không sinh ra được doanh thu cho người nông dân.
Rất cảm ơn phần chia sẻ của anh Nhân về những kinh nghiệm tại các tập đoàn công nghệ, Hy vọng qua bài viết này các bạn đọc giả sẽ hiểu hơn về mô hình bottom-up, về quy trình tuyển dụng hay tích lũy cho mình các lời khuyên nếu muốn thử sức với start-up của riêng mình. Và TopDev cũng mong rằng với kinh nghiệm từ các công ty công nghệ và nền tảng vững chắc, anh Nhân sẽ đồng hành và phát triển Kalapa ngày một lớn mạnh.
Có thể bạn quan tâm:
- “Vì sao mình chọn start-up sau Facebook?” Hiếu Phạm – Software Engineer tại ROCKSET
- Lời khuyên từ Việt Trần – CTO DOF Hunt “Cách quản trị tốt nhất chính là không quản trị”
- Gặp gỡ Nguyễn Sơn Tùng CTO Viec.co – Quán quân StartupViet 2019
Xem thêm các việc làm it lương cao tại TopDev
