Career

Kỹ năng brainstorm nhóm – làm sao để không rơi vào vòng lặp ý tưởng cũ

1. Brainstorm nhóm – “vũ khí” sáng tạo tập thể

Benefits Gain Profit Earning Income Support Team Concept

Brainstorm (động não) nhóm không còn xa lạ trong môi trường làm việc hiện đại. Đây là phương pháp các thành viên cùng ngồi lại để đưa ra càng nhiều ý tưởng càng tốt nhằm giải quyết một vấn đề. Ưu điểm của brainstorm nằm ở tính tập thể – khi nhiều góc nhìn được chia sẻ, cơ hội tạo ra giải pháp mới lạ cao hơn hẳn so với việc suy nghĩ cá nhân.

Tuy nhiên, không ít đội nhóm lại rơi vào tình trạng “vòng lặp ý tưởng cũ”. Điều này xảy ra khi cuộc họp brainstorming chỉ xoay quanh những ý kiến quen thuộc, thiếu sự bứt phá. Kết quả là, thay vì tạo đột phá, nhóm lại tiêu tốn thời gian mà vẫn quay lại những phương án an toàn.

Vậy làm thế nào để duy trì sự sáng tạo, giúp buổi brainstorm thực sự hiệu quả? Câu trả lời nằm ở việc rèn luyện kỹ năng brainstorm nhóm đúng cách.

2. Nguyên nhân khiến brainstorm dễ đi vào lối mòn

Trước khi tìm cách thoát khỏi vòng lặp, hãy nhìn thẳng vào lý do khiến brainstorm “dẫm chân tại chỗ”:

Tâm lý an toàn: Nhiều thành viên e ngại đưa ra ý tưởng khác biệt vì sợ bị đánh giá.
Thiếu mục tiêu rõ ràng: Nếu nhóm không xác định rõ vấn đề cần giải quyết, cuộc thảo luận dễ bị lan man và lặp lại ý cũ.
Ảnh hưởng từ người dẫn dắt: Khi leader định hướng quá mạnh, các thành viên thường ngại phản biện và chỉ bám theo suy nghĩ có sẵn.
Không có quy tắc brainstorm: Một buổi brainstorm không đặt nguyên tắc “không phán xét ý tưởng” thường khiến mọi người ngại sáng tạo.
Quá phụ thuộc vào thói quen: Con người có xu hướng tìm đến những gì quen thuộc. Nếu không có kỹ thuật mới, nhóm khó bứt ra khỏi lối mòn.

Nhận diện được nguyên nhân là bước đầu tiên để tìm ra cách cải thiện.

3. Kỹ năng brainstorm nhóm hiệu quả – làm mới tư duy sáng tạo

3.1. Xác định mục tiêu và phạm vi rõ ràng

Một buổi brainstorm tốt luôn bắt đầu bằng việc trả lời: Chúng ta cần giải quyết vấn đề gì?
Ví dụ: Thay vì nói chung chung “Làm sao tăng doanh thu?”, hãy cụ thể hơn: “Làm sao tăng 20% doanh thu online trong 3 tháng tới?” Khi mục tiêu rõ ràng, ý tưởng đưa ra sẽ tập trung và hạn chế trùng lặp.

3.2. Thiết lập “luật chơi” trước khi bắt đầu

Một số nguyên tắc quan trọng giúp buổi brainstorm hiệu quả:

Không phán xét, không chê bai bất kỳ ý tưởng nào trong giai đoạn đầu.
Khuyến khích mọi người phát biểu nhanh, nhiều và thoải mái.
Ý tưởng có thể “ngớ ngẩn” – đôi khi những điều bất thường lại khơi nguồn cho sáng kiến lớn.
Tất cả ý tưởng đều được ghi nhận lại, không bỏ sót.

Những quy tắc này tạo môi trường an toàn, giúp mọi người tự tin sáng tạo.

3.3. Sử dụng các kỹ thuật brainstorm mới mẻ

Để tránh lặp lại ý tưởng cũ, nhóm có thể áp dụng những kỹ thuật sáng tạo sau:

SCAMPER: Gồm 7 bước gợi mở ý tưởng (Substitute – thay thế, Combine – kết hợp, Adapt – điều chỉnh, Modify – chỉnh sửa, Put to another use – sử dụng khác, Eliminate – loại bỏ, Reverse – đảo ngược). Đây là công cụ mạnh mẽ để khai phá góc nhìn mới.
Brainwriting: Thay vì nói trực tiếp, mỗi thành viên viết ra ý tưởng trên giấy hoặc bảng online. Sau đó, cả nhóm đọc và phát triển tiếp. Cách này giúp hạn chế ảnh hưởng của người nói trước và khuyến khích sự đa dạng.
Mind mapping: Vẽ sơ đồ tư duy từ ý tưởng trung tâm, sau đó mở rộng ra các nhánh. Phương pháp trực quan này thường dẫn tới những kết nối bất ngờ.
Role Storming: Các thành viên nhập vai vào một nhân vật khác (khách hàng, đối thủ, nhà đầu tư…) để đưa ý tưởng từ góc nhìn mới.

3.4. Đảm bảo sự tham gia đồng đều

Một buổi brainstorm dễ thất bại khi chỉ vài người nói nhiều, còn số khác im lặng. Người dẫn dắt nên khuyến khích mọi thành viên đóng góp, có thể theo hình thức vòng tròn để ai cũng có cơ hội trình bày.

Ngoài ra, nên kết hợp brainstorm trực tiếp với brainstorm online, nhất là trong nhóm đông người hoặc phân tán. Các công cụ như Miro, Mural, Jamboard… giúp mọi người cùng tham gia mà không bị giới hạn không gian.

3.5. Tách riêng giai đoạn phát triển và đánh giá ý tưởng

Một sai lầm phổ biến là đánh giá ý tưởng ngay khi vừa đưa ra, khiến dòng chảy sáng tạo bị cắt ngang. Thay vào đó, hãy chia buổi brainstorm thành 2 giai đoạn:

Phát triển ý tưởng: Mọi ý tưởng đều được ghi lại.
Đánh giá và chọn lọc: Cả nhóm thảo luận, phân tích để chọn ý tưởng khả thi nhất.

Cách làm này vừa khuyến khích sự đa dạng, vừa đảm bảo tính thực tiễn.

4. Vai trò của người dẫn dắt brainstorm

Người dẫn dắt (facilitator) chính là “linh hồn” của buổi brainstorm. Họ cần:

Chuẩn bị kỹ: đặt mục tiêu, chọn kỹ thuật brainstorm, chuẩn bị công cụ.
Giữ cuộc thảo luận đi đúng hướng, tránh lan man.
Tạo bầu không khí cởi mở, khuyến khích mọi người tham gia.
Ghi nhận và tổng hợp ý tưởng một cách khách quan.

Một facilitator giỏi giúp nhóm khai thác hết tiềm năng sáng tạo mà không sa đà vào vòng lặp.

5. Những lưu ý để duy trì sự sáng tạo lâu dài

Để brainstorm nhóm luôn mới mẻ, cần xây dựng văn hóa sáng tạo trong tổ chức:

Tôn trọng sự khác biệt: Đa dạng quan điểm chính là nguồn gốc của ý tưởng mới.
Thường xuyên đổi mới phương pháp: Không nên chỉ dùng một cách brainstorm, hãy luân phiên SCAMPER, mind mapping, brainwriting…
Ghi nhận và phản hồi: Khi ý tưởng được đánh giá cao, thành viên sẽ có động lực đóng góp nhiều hơn.
Tận dụng công nghệ: Các công cụ số giúp lưu trữ, phân loại và phát triển ý tưởng hiệu quả hơn.

6. Kết luận

Brainstorm nhóm là một kỹ năng không thể thiếu trong môi trường làm việc sáng tạo. Tuy nhiên, nếu không có định hướng và phương pháp phù hợp, buổi brainstorm dễ rơi vào vòng lặp ý tưởng cũ, lãng phí thời gian và công sức.

Bằng cách xác định mục tiêu rõ ràng, thiết lập quy tắc, áp dụng các kỹ thuật brainstorm đa dạng và đảm bảo sự tham gia đồng đều, nhóm có thể thoát khỏi lối mòn để tìm ra những giải pháp đột phá. Và quan trọng nhất, hãy xây dựng một văn hóa sáng tạo lâu dài – nơi mọi ý tưởng đều được lắng nghe và phát triển.

👉 Một buổi brainstorm thành công không chỉ tạo ra ý tưởng mới mà còn gắn kết đội ngũ, mở rộng tư duy, và biến sáng tạo thành tài sản bền vững của tập thể.

Bài viết liên quan: