HR và IT: Tại sao tuyển dụng công nghệ khó hơn nhiều ngành khác?

1

Trong hầu hết các lĩnh vực, tuyển dụng đã là một bài toán không hề đơn giản. Nhưng khi bước sang ngành công nghệ thông tin (IT), nhiều HR thừa nhận: “Cảm giác như đang chơi một level khó hơn hẳn”. Không chỉ khó tìm người phù hợp, mà còn khó hiểu chuyên môn, khó giữ chân ứng viên, và khó cả trong việc đánh giá năng lực thực sự.

Vậy điều gì khiến tuyển dụng IT trở thành “nỗi đau” chung của HR, trong khi nhiều ngành khác vẫn có thể áp dụng quy trình tuyển dụng tương đối chuẩn hóa? Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các nguyên nhân cốt lõi – từ đặc thù ngành, sự lệch pha giữa HR và IT, cho đến những thay đổi nhanh chóng của thị trường công nghệ.

1. IT không phải một ngành – mà là một “hệ sinh thái” nghề nghiệp

Sai lầm phổ biến nhất khi nhìn vào tuyển dụng IT là coi đây là một ngành đồng nhất. Thực tế, IT là tập hợp của hàng chục nhóm nghề khác nhau:

  • Frontend, Backend, Full-stack

  • Mobile (iOS, Android, Flutter…)

  • DevOps, Cloud Engineer, SRE

  • Data Analyst, Data Engineer, Data Scientist

  • QA Manual, QA Automation

  • Security, AI, Machine Learning…

Mỗi vị trí:

  • Dùng ngôn ngữ khác nhau

  • Công cụ khác nhau

  • Tư duy làm việc khác nhau

  • Lộ trình nghề nghiệp khác nhau

👉 Với HR, điều này đồng nghĩa: không thể dùng một JD, một tiêu chí, một cách phỏng vấn cho tất cả vị trí IT như nhiều ngành khác.

2. Khoảng cách kiến thức giữa HR và IT quá lớn

Trong các ngành như sales, marketing hay hành chính – nhân sự, HR thường có nền tảng kiến thức tương đối gần với vị trí tuyển dụng. Nhưng với IT, khoảng cách này lớn hơn rất nhiều.

HR gặp khó ở đâu?

  • JD toàn thuật ngữ kỹ thuật: framework, architecture, protocol…

  • CV dài nhưng không biết đâu là điểm mấu chốt

  • Khó phân biệt giữa:

    • Người “biết dùng” và người “hiểu bản chất”

    • Kinh nghiệm thật và kinh nghiệm ghi cho đẹp CV

Hệ quả thường thấy

  • Sàng lọc sai ứng viên

  • Loại nhầm người phù hợp

  • Đưa ứng viên không đạt vào vòng technical interview

  • Làm mất thời gian của cả team IT

👉 Tuyển dụng IT vì thế không chỉ là đọc CV, mà cần hiểu được logic nghề nghiệp phía sau từng dòng kinh nghiệm.

3. Đánh giá năng lực IT không thể chỉ dựa vào bằng cấp hay kinh nghiệm năm

Ở nhiều ngành khác, số năm kinh nghiệm thường phản ánh khá sát năng lực. Nhưng với IT, điều này không còn chính xác tuyệt đối.

Ví dụ:

  • Một developer 2 năm nhưng làm product lớn, xử lý vấn đề phức tạp có thể giỏi hơn người 5 năm chỉ làm task lặp lại.

  • Có người học trái ngành nhưng self-study mạnh, làm side project nhiều, năng lực vượt trội so với người học chính quy.

Điều này khiến HR gặp khó vì:

  • Không có thước đo “chuẩn” cho năng lực

  • Phải dựa nhiều vào test kỹ thuật và đánh giá của team IT

  • Mỗi công ty lại có tiêu chí khác nhau

👉 Tuyển IT là tuyển năng lực thực tế, không chỉ tuyển “hồ sơ đẹp”.

4. Nhu cầu thị trường cao hơn nguồn cung chất lượng

Một trong những lý do lớn nhất khiến tuyển IT khó hơn nhiều ngành khác: cung không đủ cầu, đặc biệt ở phân khúc middle – senior.

Thực trạng phổ biến

  • Doanh nghiệp nào cũng cần IT để chuyển đổi số

  • Startup, công ty outsource, công ty product cùng tranh một nhóm ứng viên

  • Người giỏi thường:

    • Có nhiều offer cùng lúc

    • Chủ động chọn nơi làm việc, không chờ HR gọi

👉 Trong thế chủ động này, HR không còn là người “chọn” mà phải học cách “thu hút”.

5. Ứng viên IT quan tâm nhiều hơn đến “chất lượng công việc” thay vì chỉ lương

Không giống nhiều ngành khác, tiền lương không phải yếu tố duy nhất quyết định việc ứng viên IT nhận offer.

Ứng viên IT thường quan tâm:

  • Dự án có thú vị không?

  • Tech stack có hiện đại không?

  • Codebase có sạch không?

  • Quy trình làm việc có rõ ràng không?

  • Team lead có giỏi và hỗ trợ không?

  • Có cơ hội học hỏi và phát triển không?

Nếu HR chỉ nói:

“Lương cạnh tranh – môi trường năng động – cơ hội phát triển”

👉 Với IT, những câu này chưa đủ sức thuyết phục.

6. Tốc độ thay đổi công nghệ khiến JD nhanh “lỗi thời”

Một JD IT có thể:

  • Hợp thời điểm viết

  • Nhưng 6–12 tháng sau đã không còn sát với nhu cầu thực tế

Framework mới, công nghệ mới, xu hướng mới liên tục xuất hiện:

  • AI, Cloud, Microservices, Low-code/No-code…

  • Ngôn ngữ, thư viện, công cụ liên tục cập nhật

👉 HR phải:

  • Liên tục cập nhật

  • Trao đổi sát với team IT

  • Điều chỉnh JD và tiêu chí tuyển dụng thường xuyên

Trong khi nhiều ngành khác, JD có thể dùng ổn định trong nhiều năm.

7. Quy trình tuyển IT cần sự phối hợp chặt chẽ giữa HR và team kỹ thuật

Tuyển IT không thể là việc riêng của HR.

Một quy trình hiệu quả thường cần:

  • HR hiểu nhu cầu thật của team IT

  • Team IT hỗ trợ giải thích tiêu chí kỹ thuật

  • Cả hai thống nhất:

    • Năng lực cần có

    • Năng lực có thể đào tạo thêm

    • Mức độ ưu tiên từng kỹ năng

Nếu thiếu sự phối hợp này:

  • HR tuyển sai người

  • IT phỏng vấn mệt mỏi

  • Ứng viên có trải nghiệm không tốt

👉 Tuyển dụng IT là bài toán teamwork, không phải quy trình một chiều.

8. Ứng viên IT đánh giá công ty kỹ không kém gì công ty đánh giá họ

Một điểm khác biệt rõ rệt: ứng viên IT cũng “phỏng vấn ngược” rất kỹ.

Họ tìm hiểu:

  • Review công ty

  • Văn hóa làm việc

  • Quy trình phát triển sản phẩm

  • Cách công ty đối xử với nhân sự kỹ thuật

Chỉ cần:

  • JD mơ hồ

  • HR không nắm rõ dự án

  • Trả lời vòng vo các câu hỏi kỹ thuật

👉 Ứng viên giỏi hoàn toàn có thể từ chối ngay từ vòng đầu.

Kết luận: Tuyển IT khó – nhưng không phải là không có cách

Tuyển dụng công nghệ khó hơn nhiều ngành khác vì:

  • Đặc thù nghề phức tạp

  • Khoảng cách kiến thức lớn

  • Thị trường cạnh tranh cao

  • Ứng viên ngày càng chủ động và hiểu rõ giá trị bản thân

Tuy nhiên, khi HR:

  • Hiểu đúng bản chất ngành IT

  • Phối hợp chặt chẽ với team kỹ thuật

  • Nâng cao kiến thức nền công nghệ

  • Xây dựng trải nghiệm ứng viên chuyên nghiệp

👉 Tuyển IT không chỉ “đỡ khó” hơn, mà còn trở thành lợi thế cạnh tranh nhân sự cho doanh nghiệp.

Bài viết liên quan: