1. Gen Z – Thế hệ “digital native” bước vào thị trường việc làm
Sinh ra và lớn lên trong thời đại công nghệ bùng nổ, Gen Z (sinh từ 1997–2012) gần như là thế hệ đầu tiên hoàn toàn gắn liền với Internet, điện thoại thông minh và mạng xã hội. Với họ, khái niệm “chuyển đổi số” không còn là xu hướng mà là một phần tự nhiên của cuộc sống.
Chính vì vậy, khi bước vào thị trường lao động, việc Gen Z chọn ngành công nghệ thông tin (IT) không quá khó hiểu. Ngành này không chỉ mang lại mức lương hấp dẫn, mà còn phù hợp với lối sống năng động, tư duy sáng tạo và khả năng tự học linh hoạt – những đặc trưng nổi bật của thế hệ Z.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: Liệu sự lựa chọn này xuất phát từ đam mê, hay chỉ là chạy theo trào lưu “ngành hot – lương cao”?
2. Vì sao Gen Z đổ xô vào ngành IT?
Có nhiều nguyên nhân lý giải cho “làn sóng” Gen Z gia nhập lĩnh vực công nghệ, trong đó có 4 yếu tố nổi bật sau:
2.1. Thu nhập và cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn
Theo thống kê của TopDev năm 2025, mức lương trung bình của lập trình viên Việt Nam đạt 25–35 triệu đồng/tháng, và có thể cao hơn gấp đôi ở các vị trí senior hoặc làm việc cho công ty nước ngoài. So với mặt bằng chung, đây là con số cực kỳ hấp dẫn cho những người trẻ mới ra trường.
Không chỉ vậy, thị trường IT vẫn đang thiếu hụt nhân lực trầm trọng. Báo cáo của Bộ Thông tin & Truyền thông cho thấy Việt Nam cần hơn 150.000 nhân sự IT mỗi năm, nhưng nguồn cung hiện chỉ đáp ứng được khoảng 60%. Với khoảng trống lớn như vậy, Gen Z nghiễm nhiên trở thành lực lượng chủ lực lấp vào nhu cầu này.
2.2. Linh hoạt và tự do trong công việc
Gen Z đề cao sự tự do và cân bằng cuộc sống, họ không muốn bị ràng buộc trong mô hình “9-to-5” truyền thống. IT lại là ngành có thể làm việc từ xa, freelance, hybrid hoặc full remote – đúng với mong muốn của thế hệ này.
Nhiều bạn trẻ Gen Z chọn làm developer, designer, hoặc QA freelancer chỉ với một chiếc laptop, vừa làm việc cho khách hàng quốc tế vừa giữ được nhịp sống cá nhân linh hoạt.
2.3. Niềm đam mê công nghệ và sáng tạo
Khác với thế hệ trước, Gen Z không chỉ dùng công nghệ mà còn muốn hiểu cách nó vận hành. Từ việc tạo website cá nhân, thử lập trình chatbot, đến tham gia hackathon – Gen Z xem công nghệ như một công cụ thể hiện bản thân.
Nhiều bạn trẻ bước vào IT không vì “học để giàu”, mà vì muốn xây dựng sản phẩm của riêng mình – app học tiếng Anh, nền tảng AI, game indie, v.v. Điều này phản ánh tinh thần sáng tạo và chủ động – những giá trị mà ngành công nghệ luôn cần.
2.4. Xu hướng toàn cầu hóa nghề nghiệp
Trong kỷ nguyên làm việc xuyên biên giới, kỹ sư IT Việt Nam có thể dễ dàng nhận dự án từ Singapore, Nhật Bản hay Mỹ. Gen Z, vốn thông thạo tiếng Anh, quen với môi trường online, càng dễ thích nghi.
Vì thế, nhiều bạn trẻ xem IT không chỉ là “một nghề”, mà là tấm vé mở ra thị trường việc làm toàn cầu – điều mà ít ngành khác có thể mang lại.
3. Mặt trái của “cơn sốt” IT: Khi trào lưu lấn át năng lực thật
Dù ngành IT đang bùng nổ, không thể phủ nhận rằng sự ồ ạt của Gen Z cũng tạo ra nhiều vấn đề đáng suy ngẫm.
3.1. “Đổ xô học code” mà không hiểu ngành
Không ít bạn trẻ bước vào ngành chỉ vì thấy “lương cao, dễ xin việc”. Họ đăng ký học lập trình online, học cấp tốc bootcamp, hoặc chọn ngành CNTT ở đại học mà không thật sự hiểu bản chất công việc.
Kết quả là nhiều người mất định hướng chỉ sau 6 tháng – 1 năm, khi nhận ra lập trình không đơn giản, hoặc công việc không phù hợp với sở thích thật sự. Câu chuyện “học IT vì trend rồi bỏ giữa chừng” đang trở nên phổ biến.
3.2. Cạnh tranh nội bộ ngày càng khốc liệt
Khi ngày càng nhiều Gen Z chọn con đường công nghệ, mức độ cạnh tranh trong ngành cũng tăng mạnh. Việc chỉ biết code cơ bản không còn đủ.
Nhà tuyển dụng hiện nay tìm kiếm những ứng viên toàn diện: vừa có kỹ năng chuyên môn (technical skill), vừa có tư duy giải quyết vấn đề, khả năng teamwork và kỹ năng mềm. Ai chỉ tập trung vào “code giỏi” mà quên phát triển kỹ năng khác, rất dễ bị bỏ lại phía sau.
3.3. Sự “ảo tưởng” về lộ trình nghề nghiệp
Nhiều bạn trẻ mới ra trường kỳ vọng mức lương 20–25 triệu ngay khi chưa có kinh nghiệm, hoặc muốn làm việc remote cho công ty nước ngoài ngay lập tức. Thực tế, thị trường IT vẫn đánh giá cao năng lực thực tế hơn là bằng cấp hay chứng chỉ.
Vì vậy, nếu không đầu tư nghiêm túc vào kỹ năng, dự án cá nhân, hoặc portfolio, Gen Z rất dễ vỡ mộng với “cơ hội vàng” mà họ từng tưởng tượng.
4. IT: Cơ hội thật sự – nhưng chỉ dành cho ai biết “chơi lâu”
Ngành IT không phải “con đường trải hoa hồng”, nhưng vẫn là một trong những lĩnh vực tiềm năng nhất cho Gen Z – nếu biết đi đúng hướng.
4.1. Học sâu – không học theo trend
Công nghệ thay đổi từng ngày, nhưng nền tảng tư duy logic, thuật toán, và khả năng học hỏi nhanh vẫn là “xương sống” giúp bạn trụ vững. Việc chạy theo ngôn ngữ lập trình “hot” mà không hiểu nguyên lý chỉ khiến bạn dễ bị đào thải.
Hãy chọn học đúng trọng tâm, xây dựng kỹ năng vững chắc và liên tục cập nhật xu hướng. Ví dụ: học Python không chỉ để làm AI, mà để hiểu cách xử lý dữ liệu, phân tích, tự động hóa – những kỹ năng có thể ứng dụng rộng rãi.
4.2. Xây dựng thương hiệu cá nhân sớm
Với thế hệ Z, personal branding là “vũ khí” cạnh tranh quan trọng. Một GitHub chăm chỉ cập nhật, profile LinkedIn rõ ràng, hoặc portfolio cá nhân có dự án thực tế sẽ gây ấn tượng mạnh hơn bất kỳ CV ngắn gọn nào.
Đừng ngại chia sẻ sản phẩm của bạn lên mạng, tham gia cộng đồng công nghệ, viết blog kỹ thuật – đó là cách để bạn được nhà tuyển dụng nhận diện nhanh hơn.
4.3. Đa dạng hóa kỹ năng – từ kỹ thuật đến mềm
Coder giỏi nhưng không biết teamwork hoặc không thể trình bày ý tưởng rõ ràng, rất khó thăng tiến. Trong môi trường làm việc hiện đại, soft skill như giao tiếp, phản hồi, tư duy phản biện hay kỹ năng thuyết trình cũng quan trọng không kém.
Gen Z vốn năng động và cởi mở, nên nếu tận dụng tốt điểm mạnh này, họ hoàn toàn có thể trở thành thế hệ IT đa năng: vừa giỏi code, vừa biết quản lý, sáng tạo và truyền cảm hứng.
5. Kết luận: Không chỉ là “trend”, mà là tương lai dài hạn
Ngành IT không còn là “trào lưu” – nó là hệ sinh thái nghề nghiệp đang phát triển mạnh nhất hiện nay, và Gen Z chính là lực lượng sẽ định hình tương lai của ngành này trong 10 năm tới.
Tuy nhiên, cơ hội chỉ thực sự dành cho những ai dấn thân lâu dài, kiên trì học hỏi và tạo ra giá trị thực tế. Với Gen Z, công nghệ không chỉ là công cụ kiếm sống, mà còn là ngôn ngữ của thời đại, nơi họ có thể sáng tạo, kết nối và khẳng định bản thân.
Bài viết liên quan:
